Otomatik BES nedir?
Asgari ücret seviyesinde daha az geliri olan ve birikim yapamayan çalışanların birikim yapmasını teşvik etmek amaçlı sunulan yöntemdir.
Otomatik BES sitemine dahil olanlara devlet % 25 katkı payı sağlıyor, ancak 45 yaşın altında olmak şartı ile kamu ve özel sektör çalışanları Otomatik BES'e dahil olabiliyor.
Otomatik BES'e katılım zorunlu mu?
Tabiki bu zorunlu değil şöyle ki sisteme herkes dahil edilecek fakat sistemin içinde kalmak istemeyenler iki ay içerisinde yazılı başvuruda bulunarak Otomatik BES'ten çıkabilirler.
Otomatik BES teki amaç ?
Alt gelirli özellikle asgari ücret alan çalışanların uzun vadede emeklilik sisteminden (SGK gibi) emeklilik maaşı almalarını sağlamak ve birikim yapmalarını sağlamak.Bu durumda devlet kademeli olarak belli tarih aralıklarında Otomatik BES geçişleri uygulamıştır.
45 yaş altı olmak şartı ile bu kademelerde Otomatik BES zorunluluğu bulunuyor. Bu durumda devlet kademeli olarak belli tarih aralıklarında Otomatik BES geçişleri uygulamıştır.
01.01.2017 Tarihlerinde 1000 – ve üzeri çalışanlar
01.04.2017 Tarihlerinde 250 – 1.000 arası çalışanlar
01.07.2017 Tarihlerinde 100 – 250 arası çalışanlar
01.01.2018 Tarihlerinde Belediyeler – 50 – 99 çalışanlı firmalar ve mahalli idareler
01.07.2018 Tarihlerinde 10 – 99 arası çalışanlar ve özel sektörler
01.01.2019 Tarihlerinde 5 – 9 arası çalışanlı özel sektörler
Çalışan Otomatk BES istemez ise ne yapmalı?
Başvurusunu çalıştığı firmaya yazılı olarak yapıp bu haktan yararlanmayabilir.
Otomatik BES sisteminde maaştan ne kadar kesinti olacak?
İşverenin kasasından veya cebinden herhangi bir maliyet olmayacak Çünkü burada amaç çalışanın maaşı üzerinden bir para toplanması birikim yapılmasıdır.
Örnek Senaryo: Çalışan 1.400 TL asgari ücretli ise bunun üzerinden belli oranlarda birikim sağlanacak % 3 olarak belirlenmiş olan yani 1400 * 0,03 gibi .. minumum 50 TL maksimum 321 TL olacak.
50 TL nin altına düşülmeyecek fakat üzerine çıkılabilir.
Örnek Senaryo: 1.400 TL asgari ücret alıyorsunuz firma sahibi dediki 50 TL den biz sizin Otomatik BES nizi aktif hale getiriyoruz bunun üzerine 50 - 100 veya 150 maksimum 321 TL olarak ödemeyi işverene söyleyebilirsiniz.
Diğer bir senaryo : 5.000 TL maaş alıyorsunuz 5.000 TL nin % 3 nün altına inilmez 5.000 * 0,03 = 150
TL olarak ödeyebilirsiniz bunun altında olan 100 TL ödeyeceğim şeklinde ödeme yapamazsınız.
Alınan asgari ücretin yıllara göre değişiklik göstermesi ile bu rakamlarda da değişiklikler olabilir.
Otomatik BES sisteminden çıkmak istersem ne yapmalıyım?
İlk evvela işverene Otomatik BES ten çıkmak istediğinizi yazılı olarak bildiriyorsunuz . Burada şöyle bir şart var ilk iki ay içerisinde eğer Otomatik BES ten çıkmak isterseniz herhangi bir ceza veya kesinti yapılmıyor, yani otomatik olarak sizin ödemiş olduğunuz paralar size 10 gün içinde geri ödeniyor ve sistemden çıkarılıyorsunuz. Firmalar sizden her hangi bir kesinti ve dosya masrafı almıyor.
Örnek Senaryo : Ocak – Şubat iki ay süre Otomatik BES 100 TL den yatırmıştım Şubat sonunda çıkma talebinde bulundum 200 TL yi 10 gün içinde iade alıyorum. Eğer ki bu iki ay içerisinde bu yaptığım ödemelere herhangi bir kazanç yüklendi ise bunlarda iade ediliyor.Ancak bunlar zaten çok fazla büyük rakamlar olmayacaktır.
İki ay geçti ve sistemden çıkmak istiyorum ne olacak?
Otomatik BES sistemine dahil olduğunuz firmanın sizden bazı kesintileri olacak bunlar % 5 - % 15 gibi tam olarak net rakamlar belli olmamakla birlikte BES yapan firmadan daha sağlıklı bilgi alınabilir.Bu kısımda kesintiler yapıldıktan sonra kalan ana para iadesi yapılır.
Otomatik BES sistemine girdiniz ve ilerleyen zamanda mali sıkıntı yaşadınız ne yapacaksınız?
Otomatik BES yapan firma ile irtibata geçip 3 Aya kadar ara verebiliyorsunuz. Örnek; Ocak –Şubat-Martı ödediniz Nisan-Mayıs-Haziran aylarında sıkıntı yaşadınız , bu 3 ayı ödemeyebilirsiniz. 3 aylık ara verme süresi sağlanıyor.
Otomatik BES'e dahil oldunuz devletin ne size ne gibi katkısı olacak?
% 25 Devlet katkısı devam edecek yani 100 TL lik birikim yaptığınız takdirde 25 TL lik te devlet garantisi bir devlet eklentisi olacak. Yani o ay 100 TL değil de 125 TL prim ödemiş olacaksınız.
Bunun yanında Otomatik BES te özel olarak tek seferde 1.000 TL lik bir destek var, tabii bu desteği alabilmek için en az sistemde 3 yıl kalmanız şartıyla aranıyor, yani 3 ay kaldım 1.000 TL desteğimi alıp çıkarım şeklinde bir sistem yoktur.Sitemde 1.000 TL nin tamamını kazanabilmek için bazı şartlar var. Belli oranını kazanabilmek için bu şartların sağlanmış olması gerekiyor.
Örnek Senaryo: 1.000 TL lik ilk girişim desteğini almak için 3 ila 6 yıl arasında kalırsanız 1.000 TL nin % 15 ni alıyorsunuz
6 ila 10 yıl arasında kalırsanız 1.000 TL nin % 35 ini alıyorsunuz
10 yılı doldurursanız sistemdeki birikimin % 60 nı alıyorsunuz
10 yılı doldurduktan sonra 56 yaşını bekler iseniz paranın % 100 nü alıyorsunuz.
Yani bu durumda 1.000 TL nin katkı payını hepsini almak için 10 yılı doldurmak ve 56 yaşında olmak gerekiyor.
Diğer yandan ; Bunun yanısıra toplam birikim yanısıra % 5 oranında toplam birikim karı adı verilen bir sistem var,bu sistemde 10 yıl kaldıktan sonra 56 yaşını bekleyip daha sonraki süreçte maaş alarak yani toplanan parayı bir emekli maaşı gibi her ay almak isteyenlere sağlanan bir katkıdır. O dönemin birikim noktası üzerinden devletin sunacağı % 5 lik bir ekleme yani 10.000 TL lik birikim sağladıysanız 500 TL gibi birikim size sağlanmış olacak, bu şekilde de birikiminizi devlet artırma yoluna gitmiş olacak.
Bu nokta da devlet 3 farklı destek sağlamış oluyor.
1. % 25 lik aylık garanti desteği
2. 1.000 TL lik ilk giriş için verilen destek
3. 10 yılı sağlar ve 56 yaşını doldurup emekli olur iseniz % 5 lik toplam kar payı üzerinden bir destek sağlıyor olacak.
Zaten Bir BES ' e sahibim diğer Otomatik BES geldiğinde ne olacak?
Devlet ikisini birleştirmiyor, üç seçenek var.
1. Eski bireysel emeklilik sistemi devam edebilir, Otomatik BES i iptal edebilirsiniz.
2. Otomatik BES ile devam edebilir Diğer BES i iptal edebilirsiniz
3. Her ikisini de aynı anda ödemelerini yaparak devam ettirebilirsiniz
İki BES sistemi birleştirilemiyor haklar tamamen birbirinden bağımsızdır, hangisi sizin için avantajlı ise o BESe devam edebilirsiniz veya ikisini de devam devam edebilirsiniz.
İş değiştirdiniz ne olacak? Ocak ayında başladığınız bir firmada üç ay sonra işten ayrılmak durumunda kaldınız ne olacak?
A şirketinde Otomatik BES li idiniz B şirketinde işe başladınız Otomatik BES niz devam eder. Diyelim ki B şirketinde Otomatik BES sistemi daha başlamadı yani işveren tarafından şartlar oluşmadı ise bu durumda siz Otomatik BES sistemine kendi ödemelerini kendiniz yapabilirsiniz. Şirketten bağımsız olarak kendiniz ödeyebiliyorsunuz. Ancak ilk etapta A şirketinde Otomatik BES li olmanız zorunludur.
Otomatik BEs sistemine işveren katılmadı çalışanlarını geçirmedi nasıl olacak?
Örneğin Bin çalışanı var ise her bir çalışan için 100 er TL den 1.000 * 100 = TL gibi ödeme yapmak zorundadır. Bu her ay bu şekilde devam eder ise o aylar için ceza artacaktır.
Diğer yandan çalışanın Otomatik BES ödemesini zamanında işveren firma yapmaz ise ve Otomatik BES te kazanç eksikliği olur ise bu durumda devlet diyor ki Otomatik BES te eksik kalan kazançları İşveren firma tamamlayacak.
Otomatik BES sisteminde ne kadar para biriktirebilirsiniz?
Örnek Senaryolar: Dönemlere göre , alınan maaşa göre, devletin vereceği katkı payına göre, ilerleyen zamanlarda yapılacak düzenlemeye göre değişebilir.
Otomatik BES sistemi avantalı bir sistem midir?
Eğer ki her ay altın-döviz vs yatırım araçlarını kullanmıyor iseniz uzun vade de kazanç sağlayabilecek bir sistem olabilir.